پاندمی کووید 19 اگرچه منجر به خسارات جانی و مالی بسیاری در سطح دنیا شد، اما بنا بر نیازهای متعددی که ایجاد کرد، منجر به توسعه و پیشرفت فناوریهای مختلفی گردید. یکی از فناوریهایی که پاندمی و غلبه دورکاری بر فعالیتهای حضوری به توسعه و پیشرفت آن کمک نمود، «مدیریت یکپارچه نقاط پایانی» است. اگرچه «مدیریت یکپارچه نقاط پایانی» که بین متخصصان فناوری اطلاعات به اختصار UEM نامیده میشود، از سال 2016 معرفی شده است اما تحت تاثیر افزایش نیاز به دورکاری در دوران پاندمی، رشد چشمگیری داشته و به یکی از روندهای فناوریهای نوظهور شناسایی شده توسط گارتنر در سالهای 2019 تا 2023 تبدیل شده است.
در گزارشات «روندهای فناوریهای نوظهور گارتنر»، UEMها در حوزه «محل کار دیجیتال» دسته بندی میشوند و فرایند استقرار آنها در سازمانهای بزرگ تا پایان سال 2021 تکمیل گردیده است. این روند فناوری به عنوان یکی از روندهای با ریسک استقرار پایین و ارزش متوسط برای سازمانها شناخته شده است. طبق پیشبینیها، تا سال 2024 حدود 50% سازمانها از UEMها استفاده خواهند کرد. این در حالی است که در سال 2020 کمتر از 5% سازمانها به استفاده از این فناوری تمایل داشته اند. اندازه بازار UEMها در سال 2020 حدود 3.39 میلیارد دلار برآورد شده است و پیشبینی میشود تا سال 2030 به حدود 53.65 میلیارد دلار برسد. از نظر صنعت هم پیشبینی میشود بخش سلامت و درمان
پیشتاز استفاده از نرم افزارهای مدیریت یکپارچه نقطه پایانی باشد. صنعت بانکداری و خدمات مالی، کارخانجات تولیدی، فناوری ارتباطات و اطلاعات، خدمات دولتی و خرده فروشیها نیز رتبههای بعدی کاربرد این نرم افزارها را خواهند داشت.
UEM چیست؟
UEM مفهومی است که بر اساس «ابزار خودت را بیاور» یا به اختصار BYOD توسعه داده شده است و همانطور که اشاره شد از سال 2016 با تاکید بر یکپارچه سازی مدیریت امنیت معرفی میشد اما شیوع پاندمی موجب تمرکز این مفهوم بر دورکاری گردید که این مسئله مدیریت یکپارچهای از کلاینتها را در حوزه های گوناگون، شامل امنیت، طلب میکرد. خصوصا که با غلبه دورکاری تنوع، متغییر بودن، ناشناخته بودن و جابجایی ابزار کاربران (کاربرانی که ابزار خود را برای اتصال به شبکه سازمانی استفاده میکنند)، مدیریت نقطه پایانی را پیچیده میکند.
در پرسشی از مدیران فناوری اطلاعات 1000 شرکت مشخص شد، 30% از آنها از تعداد نقاط پایانی شرکت اطلاع نداشتند و 70% دیگر به اعدادی تقریبی اشاره نمودند. بررسی شرکت «لاگمیاین» (فعال در حوزه پلتفرمهای دورکاری و خودکارسازی فناوری اطلاعات) نشان میدهد که برای شرکتهای با اندازه (تعداد پرسنل) 1000 تا 3000 نفر به طور میانگین 1920 نقاط پایانی وجود دارد. لذا به پیچیدگیهایی که پیشتر ذکر شد، متناسب با اندازه سازمانها، باید پیچیدگی تعداد نقاط پایانی را نیز اضافه کرد.
از منظر فنی نیز، UEMها کلاسی از ابزارهای نرم افزاری هستند که یک رابط کاربری واحد برای مدیریت کلاینتها مهیا می-کنند. در واقع UEM وسیلهای است که به واحد فناوری اطلاعات در سازمان اجازه میدهد تا از طریق یک کنسول واحد و یکپارچه، منابع و اپلیکیشنهای سازمانی را روی هر نوع ابزار ایمن و پیاده سازی نماید.
همچنین واحد فناوری اطلاعات به کمک این فناوری قادر است تا تمام نقاط پایانی اعم از موبایل، لپتاپ، دسکتاپ و ابزارهای محیط کار مانند پرینترها را مدیریت و ایمنسازی نماید. یک UEM ایده آل باید در قالب یک پلتفرمِ یکپارچه فضای کار دیجیتال، مدیریت مرکزی همه اپلیکیشنها و برنامههای مورد استفاده نقاط پایانی، فارغ از سیستم عامل، را به صورت مرکزی، در اختیار سازمان قرار دهد. در واقع لازم است تا یک UEM ایدهآل پنج مزیت محوری را به سازمان ارئه نماید:
- یکپارچه سازی جامع مدیریت نقاط پایانی شامل:
- یکپارچهسازی نقاط پایانیِ تحت پلتفرمهای متفاوت (مک، ویندوز، لینوکس، اندروید یا iOS)
- پیکربندی، کنترل و رصد تمام ابزارها از یک کنسول مدیریتی واحد
- به روزرسانی پیکربندیها و نرم افزارها
- مدیریت دسترسی مبتنی بر نقش
- نمای کلی کاربران، دستگاه ها و برنامههای متصل به شبکه
- گزارش انطباق سختافزار و نرم افزار با سیاستهای فناوری اطلاعات شرکت
- گزارش هشدار سلامت دستگاه/سیستم
- توزیع خودکار محتوا و اپلیکیشنها بر اساس گروهبندی کاربران
- ثبت نام کاربر و دستگاه جدید
- حفاظت از داده‌های شرکتی و برنامهها در هر شبکهای
- ایزولهسازی اپلیکیشنها
- مدرنسازی مدیریت دسکتاپ: UEM، سیستم عامل ابزارها را با استفاده از فناوریهای پیشرفته تغییر میدهد تا از این طریق، استقرار (سیستم عامل یا هر نرم افزار دیگری) را ساده نماید. همچنین UEM از طریق ارائه بهینه برنامهها و پچینگهای خودکار به ایمن نمودن فرایند پیادهسازی سیاستهای ابری کمک میکند. علاوه بر این موارد UEM مدیران را قادر میسازد تا روی نقاط پایانی، محتوا و برنامهها را ردیابی، حسابرسی و گزارش گردد.
- کاهش هزینه از طریق خودکارسازی فرایندها و وظایف واحد فناوری اطلاعات در شرکتها
ارائه دهندگان UEM در دنیا
با توجه به روند رو به رشد تقاضا برای UEMها، شرکتهای متعددی ارائه نرم افزارهای مدیریت یکپارچه نقطه پایانی را در دستور کار قرار دادهاند. گارتنر در گزارش بررسی بازار ارائه دهندگان نرم افزارهای مختلف با نام Gartner Magic Quadrant، در سال 2021 از 8 شرکت به عنوان ارائه دهندگان UEM نام میبرد که در بخش رهبران بازار از مایکروسافت با محصول Microsoft Endpoint Manager و VMware با محصول Workspace ONE به عنوان رهبران بازار نام برده شده است. سایر ارائهکنندگان نیز شامل IBM (با محصول IBM Security MaaS360)، Ivanti، ManageEngine، BlackBerry، Matrix42 و Citrix (با محصول Citrix Endpoint Management) است.
با توجه به موارد فوق میتوان گفت نیاز برآمده از پاندمی کرونا برای دورکاری و نیاز شرکتها به یکپارچه سازی پیکربندی، کنترل و نظارت نقاط پایانیِ متنوع، متغیر و جابجا شونده آنها موجب توسعه و رشد بازار نر مافزارهای مدیریت یکپارچه نقطه پایانی شده و بازار مناسبی را برای ارائه کنندگان ایجاد نموده است.
همچنین این نرم افزارها میتواند، فارغ از دورکاری کارکنان یا استقرارشان در محل کار، مدیریت نقاط پایانی متعدد و متنوع را برای شرکتهای بزرگ، ساده و کارا نماید. به نظر میرسد شرکتهای ایرانی نیز با توجه به افزایش تمایل کارکنان به انعطاف در محل فعالیت، همچنین افزایش مسائل زیست محیطی که موجب تعطیلی های ناخواسته شرکتها و سازمانها میشود، الزام به پذیرش این فناوریها توسط واحدهای فناوری اطلاعات در شرکتها و سازمانها تسریع شود. لذا مناسب است تا با مطالعه اقدامات شرکتهای بزرگ دنیا آمادگیهای لازم برای پذیرش این فناوری کسب شود.
